همه‌ی شما تاکنون با مشکلات بویایی در هنگام سرماخوردگی مواجه شده‌اید. این اختلالات می‌توانند مانع از درست فهمیدن بوهای مختلف و لذت بردن از غذاها در حین دوره‌ی بیماری شوند.

با وجود اینکه در اغلب موارد، پس از رفع سرماخوردگی، مشکلات بویایی برطرف می‌شوند ولی برای برخی از افراد، اینگونه اختلالات، همچنان ادامه می‌یابد و می‌تواند منجر به آنوسمی (از دست رفتن کامل حس بویایی) و یا پاروسمی (اعوجاج در حس بویایی که باعث می‌شود فرد همه‌ی بوها را به صورت بویی ناخوشایند استشمام کند) گردد.

مکانیسمی که موجب اختلالات بویایی پس از ابتلا به بیماری‌های ویروسی می‌شود، هنوز ناشناخته است، ولی روشن است که ویروس‌های مختلف از جمله ویروس آنفلوآنزا که عامل ایجاد سرماخوردگی هستند، در بعضی موارد، سبب تخریب اپی‌تلیوم بویایی می‌شوند. اپی‌تلیوم بویایی، لایه‌ای از غشای مخاطی‌ست که در بالاترین بخش حفره‌ی بویایی قرار دارد و حاوی سلول‌های گیرنده‌ی بویایی می‌باشد.

آسیب‌هایی که این ویروس‌ها به سلول‌های بویایی می‌رسانند، همیشه باعث از دست‌رفتن کامل حس بویایی (آنوسمی) نمی‌شود؛ بلکه گاهی ممکن است افراد قادر به حس کردن بوهای خاصی باشند که البته میزان این توانایی و همچنین نوع بوهایی که آن‌ها قادر به تشخیصشان هستند، از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود.

از دست رفتن بویایی پس از بیماری‌های ویروسی،Post-Viral Olfactory Loss (PVOL)، نیز نامیده می‌شود. PVOL همیشه به صورت ناگهانی بروز نمی‌کند، بلکه می‌تواند به تدریج پیشرفت کند. اغلب افراد به طور معمول یک یا دوبار در سال دچار سرماخوردگی می‌شوند. بعضی از بیماران، ممکن است پس از هر بار سرماخوردگی، بخش اندکی از حس بویایی خود را از دست دهند و در نهایت پس از چندبار متوجه شوند که هیچ بویی احساس نمی‌کنند، بدون اینکه به وخیم‌تر شدن مشکل خود پی برده باشند.

PVOL ، بیشتر در میان زنان 40 تا 70 ساله شایع است. همانطور که اشاره شد، مکانیسم این بیماری هنوز مشخص نشده است و این امر باعث مشکل شدن درمان آن می‌گردد؛ ولی مطالعات نشان می‌دهد که امکان بازگشت خودبه‌خودی حس بویایی به صورت جزئی وجود دارد. البته پیش‌بینی اینکه چه قدر طول می‌کشد که این روند اتفاق بیفتد، به سادگی امکان پذیر نیست. به عنوان مثال در تحقیقی که در سال 2014 بر روی بیماران مبتلا به PVOL انجام گرفت، نشان داده شد که در 80 درصد از افراد مورد بررسی، پس از حدود یکسال، روند بهبود آغاز شده است.

یکی از روش‌هایی که برای درمان این مشکل توصیه می‌شود تمرین بویایی است که بسیاری از تحقیقات صورت گرفته مؤثر بودن آن را تایید کرده‌اند. محققان معتقدند که این تمرین می‌تواند سبب بازسازی سلول‌های گیرنده‌ی بویایی و فعالیت مجدد آن‌ها شود.

منبع:

http://www.fifthsense.org.uk/post-viral-olfactory-loss/