حس بویایی در سالمندان
بهعلت کاهش حس بویایی و شنوایی بیاشتهایی در سالمندان شایع است.
غذاها دیگه عطر بوی سابق رو نداره، قدیما ما این همه امکانات نداشتیم، اما غذاهایی میپختیم که عطر و بوش تا هفت تا خونه اون طرفتر میرفت. دخترای امروزی غذاهاشون عطر و بو نداره. نمیدونم چطور به خورد شوهر و بچه میدن»، «دستگیره کنار دیگ داشت میسوخت. نزدیک بود بیفته زمین و فرش هم بسوزه، اما اصلا بوی
سوختگی پارچه رو نفهمیدم. اینقدر بوی سوختگی زیاد شده بود که همه اهل خونه متوجه شدن و اگه نوهام نمیاومد تو آشپزخونه و نمیگفت، معلوم نبود چه بلایی سرم می اومد؟». شکایت از کاهش حس بویایی یا چشایی از رایجترین نگرانیها در بین میانسالان و سالمندان است. «قدرت شامه ما موجب میشود از زندگی لذت بیشتری
ببریم. گفته میشود 90درصد حس چشایی به حس بویایی ارتباط دارد. علاوه بر آن، قدرت بویایی، برای آگاهی پیدا کردن از خطرات از جمله دود، نشت گاز و فاسد شدن غذا نیز لازم است.» این بخشی از صحبتهای یکفوق تخصص گوش، حلق و بینی است که در گفتگو با شهرآرا بیان میکند. اگر میخواهید بدانید چه اتفاقی سبب کاهش این حواس در دوران میانسالی میشود در ادامه همراهمان باشید.
۲۵درصد افرادِ بالای 60سال، مشکل بویایی و شنوایی دارند.
دکتر محمدمهدی قاسمی با بیان اینکه هر تغییری در حس بویایی، منجر به تغییر در حس چشایی میشود، میگوید: همه حواس با یکدیگر در ارتباط هستند و روی عملکردِ
هم تاثیر میگذارند.
این استاد دانشگاه علومپزشکی مشهد درباره کاهش و تحلیل رفتن حس بویایی و حس چشایی در سالمندان میافزاید: همراه با ضعیف شدن قدرت بینایی و شنوایی، کاهش قدرت بویایی نیز از علائم دیگر پیری است که ۲۵درصد افراد بالای ۶۰سال به آن مبتلا میشوند. با بالا رفتن سن، تعداد گیرندههای موجود در سیستم بویایی کاهش پیدا
میکند، بنابراین حساسیت به بو کمتر میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علومپزشکی مشهد با بیان اینکه حس چشایی و حس بویایی به یکدیگر وابستهاند و مختل شدن هر حس روی دیگری تاثیر دارد، توضیح میدهد:
استفاده برخی داروها روی اعصاب حس چشایی تأثیر میگذارد. همچنین برخی ضربهها به سر، مانند تصادف سبب میشود که پیاز بویایی دچار اختلال شود.
دکتر قاسمی میافزاید: تحقیقات نشان میدهد تغییرهای حس چشایی بهدلیل تغییر در جوانههای حس چشایی و بد عمل کردن غدد بزاقی است. همچنین سلولهای بویایی حساسیت خود را از دست میدهند و این سلولها دیگر ترمیمپذیر نیستند.
وی برخی عوامل را در کاهش حس بویایی و حس چشایی موثر میداند و بیان میکند: عواملی مانند کشیدن سیگار، مصرف دارو و قرار گرفتن در معرض صداهای بلند، سبب میشود تا این حواس کاهش پیدا کنند.
سالمندان بهتر است از چاشنیها استفاده کنند
وی با تاکید بر اهمیت کاهش حس بویایی و حس چشایی در دوران سالمندی میافزاید: این مسئله موجب کاهش لذت فرد از خوردن غذا و در نتیجه بیاشتهایی میشود و در این موارد برخی سالمندان سعی میکنند احساس بیمزه بودن غذا را با اضافه کردن نمک جبران کنند.
این استاد دانشگاه علومپزشکی مشهد بیان میکند: به دلیل شایع بودن بیماریهای سیستمیک مثل فشار خون در دوران سالمندی، باید به سالمندان آموزش داده شود تا
بهجای نمک از چاشنیهایی مثل آبلیمو و سبزیهای معطر مثل نعناع استفاده کنند و توجه داشته باشند که ظاهر غذا میتواند در افزایش اشتها بسیار موثر باشد.
دکتر قاسمی توصیه میکند: سالمندانی که با افزایش سن دچار کاهش سریع، مشخص و درخورتوجه حس چشایی و حس بویایی میشوند، توجه کنند که این مسئله ممکن است به دلیل درمانهای دارویی یا بیماریهای ارگانیک مغزی باشد؛ بنابراین در این موارد باید به پزشک مراجعه کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علومپزشکی مشهد در ادامه به بروز تودههای بدخیم بینی و سینوس با افزایش سن اشاره میکند و توضیح میدهد: در سن بالا، بروز این تودهها
شایع است که تنها علامت آن میتواند انسداد یک طرفه بینی یا ترشح خون از یک بینی باشد.
این متخصص گوش، حلق و بینی میافزاید: بنابراین اگر فرد مسنی دچار ترشح یکطرفه و خونابهای از بینی شد یا از انسداد بینی شاکی بود باید به پزشک مراجعه کند.
وی ابتلا به برخی بیماریها را نیز در کاهش حس بویایی و موثر میداند و توضیح میدهد: میگرن که یک بیماری عروقی است، بر روی حس بینایی، شنوایی، چشایی و بویایی تاثیر میگذارد، همچنین اختلالات مغزی و سرحس چشاییطان بینی هم موجب کاهش این حواس میشوند.
این استاد دانشگاه علومپزشکی بیان میکند: کاهش این حواس در بانوان بهدلیل اینکه آشپزی میکنند و در خانه به حس شامه قویتری نیاز دارند تا بوی سوختگی، نشت
گاز و فاسد شدن غذاها را تشخیص دهند، ضروریتر است، اما در مردان کاهش این حواس، مشکل کمتری ایجاد میکند.
حس بویایی و حس چشایی را تقویت کنید:
وی دلیل دیگر کاهش حس بویایی و حس چشایی با افزایش سن را در مواردی مثل بروز مسمومیت به دلیل نشت گاز یا مصرف غذای فاسد بیان کرد و یادآور میشود: کاهش حس بویایی و حس چشایی با افزایش سن بهتدریج اتفاق میافتد که این امر خفیف و طبیعی است.دکتر قاسمی درباره تقویت این حس در سالمندان و میانسالان توضیح میدهد: برای تقویت حس بویایی، باید با بوییدن اشیا و موادی که بوهای مختلف دارند، تمرین بویایی کنند تا با تشخیص بوی هر ماده بهتدریج قابلیت تشخیص بوها را حفظ کرده و افزایش دهند.