تشخیص زودهنگام بیماری اوتیسم با تست بویایی

بیماری طیف اوتیسم(Autism) نوعی اختلال رشدی (از نوع روابط اجتماعی) است که با رفتارهای ارتباطی- کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علّت اصلی این بیماری ناشناخته ‌است و علائم آن معمولا از 9 ماهگی قابل تشخیص است. اما در 2 الی 3 سالگی کاملا مشخص می‌شود، مگر در موارد بسیار خفیف که ممکن است در نوجوانی یا جوانی تشخیص داده شود.

طبق تحقیقات مختلفی که تاکنون انجام شده بیماران اوتیسمی معمولاً در حواس پنجگانه‌ی خود تفاوت‌هایی را با افراد معمولی نشان داده‌اند. اگرچه که این تحقیقات در رابطه با حس بویایی کمتر از سایرحواس، صورت گرفته است، ولی گزارشات ارتباط قابل توجهی میان اختلالات حس بویایی و اوتیسم را مشخص می‌کند.

محققین دانشگاه ویزمان در تحقیقی که در سال 2015 انجام دادند، به تفاوت آشکاری میان الگوی بو کشیدن کودکان معمولی و کودکان مبتلا به اوتیسم دست یافتند. شواهد گذشته نشان می‌دهند که افراد مبتلا به اوتیسم دارای نقص در مدل‌های عملی داخلی (IAM) که همان الگوهای مغزی هماهنگ کنندهی احساس و عمل هستند، می‌باشند.

همهی ما وقتی در معرض بویی خوشایند مثل عطر گل رز قرار می‌گیریم، با تنفسی عمیق این بو را استشمام می‌کنیم. ولی وقتی بوی بدی مثل بوی لجن به مشاممان برسد، تلاش می‌کنیم سطحی‌تر و آهسته‌تر نفس بکشیم و حتی گاهی جلوی بینی خود را می‌گیریم. این یک پاسخ طبیعی بدن ما در برابر این گونه شرایط است. در حالی که این مطالعه نشان می‌دهد که کودکان مبتلا به اوتیسم این عکس‌العمل را از خود نشان نمی‌دهند و الگوی تنفس آن ها درمعرض بوی خوشایند و ناخوشایند تفاوت چندانی ندارد.

سوبل و همکارانش دو گروه 18 نفره (هرکدام با میانگین سنی 7 سال) که یکی شامل کودکان اوتیستیک و دیگری کودکان معمولی بودند را مورد بررسی قرار دادند. این کودکان در حالی که جلوی یک مانیتور در حال تماشای کارتون بودند در معرض بوهای خوشایند و ناخوشایند قرار گرفتند و پاسخ تنفسی آن‌ها ثبت گردید. کودکان سالم طی 3/5 میلی ثانیه تنفس خود را با شرایط جدید تطبیق دادند، ولی این تغییر در تنفس کودکان اوتیستیک مشاهده نشد. نتایج این آزمون در 81 درصد مواقع به درستی کودکان مبتلا  را تشخیص داده است.

حس بویایی کودکان اوتیسم

اینکه این اتفاق از بدو تولد کودکان اوتیستیک رخ می‌دهد و یا این که نتیجه‌ی زندگی کردن با این بیماری است، هنوز نامشخص است. ولی نکته‌ی مهم درباره‌ی این تست‌‌‌‌‌‌، عدم وابستگی آن به تکلم و صحبت کردن کودک است. بر اساس این تحقیق، استفاده از تست‌های بویایی غیرکلامی می‌تواند یک روش بسیار مناسب برای تشخیص بیماری اوتیسم حتی در مراحل اولیه‌ی تولد نوزاد باشد (البته با این شرط که این عکس العمل از بدو تولد اتفاق بیفتد). هرچه بیماری اوتیسم سریع‌تر شناسایی شود، می‌توان با انجام تمرینات توانبخشی مناسب تا حدود زیادی از فاصله گرفتن این بیماران از افراد سالم جامعه جلوگیری کرد. 

 

منابع: 

Rozenkrantz, L., Zachor, D., Heller, I., Snitz, K., Sobel, N., (2015), “A Mechanistic Link between Olfaction and Autism Spectrum Disorder”, Current Biology 25.