اهمیت حس بویایی
بینی انسان در حس چشایی او بسیار اهمیت دارد. همانند مزه غذا، بوی آن نیز تحریك كننده و اشتها آور است. زمانی كه حس بویایی خود را به خاطر سرماخوردگی از دست میدهیم، حس چشایی نیز بسیار افت پیدا میكند. در این موقعیت به تقریب همه چیز بیمزه به نظرمان میآید. كباب، توت فرنگی، طالبی، نعنا، جعفری و صدها ماده غذایی دیگر بدون بویشان جذابیت خاص ندارند.
به صورت میانگین هر شخص روزانه در حدود بیست هزار بار تنفس می کند. زمانی که به عمق این عدد دقت کنیم به وضوح در می یابیم که با هر بار تنفس این شانس فراهم می شود تا با تنفس رایحه ای خوش، تاثیرگذاری رایحه را بر روح و جسم خود احساس کنیم، چون به هیچ عنوان نمی توان حس بویایی خود را حذف کنیم. با توجه به تحقیقات موسسه بوشناسی امریکا، هر انسان به صورت میانگین توانایی تشخیص دو هزار بوی متفاوت را دارد. دانشمندان عقیده دارند که بو قادر است بر روی رفتار های انسان مخصوصا در لحظات اولیه برخورد تاثیر گذار باشد. رایحه هم بر روی رفتار احساسی افراد و هم بر روی رفتار اجتماعی انسان ها تاثیر گذار است. بو یکی از قوی ترین روش ها و عامل های سیستم هشدار دهنده شیمیایی بدن انسان است. با استفاده از بوی مولکول های اطراف، بدن به خوبی درک می کند که در موقعیت خطر و یا آرامش قرار گرفته است و این موضوع باعث نجات جان انسان می شود. همانگونه که استاد دانشگاه جرجیا امریکا می گوید که (در مورد استفاده از دیگر حس ها، انسان قبل از هر عملی فکر میکند در حالی که در مورد حس بویایی انسان قبل از هر تفکری واکنش نشان می دهد)
از طرف دیگر حس بویایی به صورت خیلی تاثیر گذار به واکنش های احساسی انسان مرتبط است به طوری که 75 % احساسات هر فردی به وسیله بو ایجاد می شود. به طور کلی بو قادر است حس هایی نظیر شادی، غم، آرامش، احساس عشق و حتی گرسنگی ایجاد نماید. بر اساس تحقیقات دانشمندان، حس بویایی بسیار بر روی یادآوری خاطرات موثر است به طوری که انسان ها با استشمام یک بوی خاص 100 برابر توانایی بالاتر نسبت به یاد آوردن خاطره، در مقایسه با این که همان خاطره دیده شود، دارند.
حس بویایی دیدهبان تمام مواد شیمیایی است که از طریق هوا وارد بدن میشوند. این حس، وجود موقعیتهای مخاطرهآمیز مانند آتشسوزی، گازهای سمی، نشت گاز و غذای فاسد را هشدار میدهد. همچنین نقش زیادی در دلپذیری و دلچسبی غذاها و نوشیدنیها دارد و فقدان این حس، انسان را از دامنهی وسیعی از لذتها محروم مینماید. علاوه بر این، برخی از فعالیتهای حیاتی بدن از قبیل بلع غذا، هضم و جذب آن، عکسالعملهای مغزی، رفتار جنسی و حافظه با حس بویایی مرتبط است. این حس در روابط انسانی (مانند رابطهی مادر و کودک)، روابط اجتماعی، علایق شخصی افراد، بهداشت، زیباییشناسی و به طور کلی کیفیت زندگی تأثیرگذار است.
علاوه بر موارد ذکر شده، از دست دادن حس بویایی میتواند نشانهی اولیهی بروز برخی از بیماریها باشد. تحقیقات نشان داده است در برخی از بیماریها مانند آلزایمر، پارکینسون، ام- اس، اختلالات طیف اوتیسم، آسپرگر، هانتینگتون و انسفالوپاتی کبدی، حس بویایی سالها قبل از بروز علائم بالینی بیماریها افت میکند.