بویایی و پارکینسون
از آنجا که یکی از مهمترین عوامل در تاثیرگذاری درمان، توانایی تشخیص زودرس بیماری است، مانیتورکردن بیمار برای تعیین ابتدایی ترین علائم بیماریها ایده آل است. دراین صورت است که درمانها و مداخلات می تواند برای نیازهای مختص بیمار تنظیم گردد.
در مورد پارکینسون، آسیب به سلولهای عصبی معمولا بسیار پیش از ظهور علائمی چون اختلالات حرکتی ناشی از تومور، سختی و ضعف پیشرونده عضلات آغاز شده است. صرف نظر از اسکنهای تخصصی MRI و مارکرهای پروتئینی خون، قابلیت مانیتور و تشخیص دقیق افراد در معرض ابتلا به پارکینسون دشوار است. چیزی که معمولا مورد غفلت قرار می گیرد آن است که در بیماران دچار پارکینسون، از بین رفتن حس بویایی، پس از سفتی و آهسته شدن حرکت، شایعترین علامت شایان توجه است.
ایجاد مشخصه های ظاهری آن به همراه آهسته شدن حرکات و از دست رفتن پوسچر نرمال، علائم آغاز پارکینسون هستند که طی 10 تا 20 سال منجر به ضعف عضلانی پیشرونده ای می گردند که در نهایت به فلج می انجامد.
تحقیقات قبلی با استفاده از تست های بویایی در بیماری پارکینسون پیشنهاد می کنند که حس بویایی ممکن است تا حدود 4-5 سال پیش از بروز سایر علائم و تشخیص اولیه دچار اختلال گردد، بسیار پیش تر از آنکه هیچ نشانه دیگری از لرزش یا ضعف عضلات خود را نشان دهند.
امروزه تست های ساده بویایی به بازار آمده اند که می توانند به شناسایی افرادی که ریسک بالای ابتلا به پارکینسون دارند را حدودا 10 سال قبل از قابلیت تشخیص بیماری توسط سایر ابزارهای موجود، کمک کنند. جهت دریافت اطلاعات بیشتر، مشاهده انواع تست های بویایی موجود در ایران و چگونگی تهیه این تست‌ها می‌توانید به آدرس http://www.smelltest.ir/products.html مراجعه نمایید. پژوهشی که در ادامه بدان می‌پردازیم، اخیرا در مجله نورولوژی منتشر شده است.
این مطالعه نشان داد که افراد مسن تر دارای ضعف بویایی در مقایسه با افرادی که امتیاز بیشتری از انجام تست بویایی کسب کرده بودند، بیشتر مستعد ابتلا به پارکینسون بودند. این پژوهش همچنین نشان داد که رابطه میان ضعف بویایی و پارکینسون در آقایان بیشتر از بانوان است.
مطالعات قبلی نشان داده که سیاه پوستان بیشتر از سفید پوستان مستعد دچار شدن به ضعف بویایی هستند، اما این تاییدی بر احتمال ابتلا به پارکینسون بیشتر در میان افراد سیاه پوست نیست. بنابر اظهارات دکتر Honglei Chen از دانشکده پزشکی دانشگاه ایالت میشیگان، هیچ ارتباط آماری معناداری میان ضعف بویایی و ابتلا به پارکینسون در افراد سیاه پوست پیدا نشده که این می تواند به دلیل کوچک بودن جامعه آماری باشد. تحقیقات بیشتری برای تایید یا رد این ارتباط مورد نیاز است.
بیش از 1500 فرد سفیدپوست و 950 سیاه پوست (میانگین سنی 75 سال) تست بویایی را انجام داده و برای 10 سال تحت نظر قرار گرفتند. محققان بررسی کردند که کدام شرکت کنندگان طی این 10 سال دچار پارکینسون شده و سپس آنها را براساس چگونگی انجام آزمون بویایی شان (خوب، متوسط و ضعیف) در سه گروه تقسیم بندی نمودند.
از میان 42 نفری که طی این مدت دچار پارکینسون شده بودند (30 سفید پوست و 12 سیاه پوست)، افرادی که تست بویایی خود را با امتیاز پایین انجام داده بودند (گروه ضعیف)، 5 برابر دیگر افراد مستعد ابتلا به پارکینسون بودند. روی هم رفته، از میان 764 نفری که در گروه ضعیف تست بویایی قرار داشتند، 26 نفر دچار پارکینسون شدند، در حالیکه مجموع مبتلایان در دو گروه دیگر 7 نفر از میان 1689 نفر دیگر بود. این مطالعه رابطه قوی میان تست بویایی و ایجاد بیماری پارکینسون تا 6 سال بعد را نشان داد، اما برای امکان پیش بینی در مدت زمانی زودتر به اطلاعات بیشتری نیاز است. مطالعات قبلی پیش بینی بیماری پارکینسون را 4تا 5 سال بعد از انجام تست بویایی را تایید کرده بود و این تحقیق توانایی پیش بینی را تا 6 سال افزایش داد.
دکتر چن بر این نکته جالب توجه تاکید کرد که تمامی افرادی که نتیجه خوبی در تست بویایی بدست نیاورده بودند، دچار پارکینسون شدند. پیش از آنکه چنین تست های بویایی ای برای غربالگری جمعیت عمومی مورد استفاده بگیرد مطالعات بیشتری مورد نیاز است، زیرا میزان ابتلا به این بیماری درصد بالایی در میان افراد جامعه نیست. بعلاوه، ناتوانی در خوب انجام‌دادن چنین تستی، سایر علل ضعف بویایی مانند التهاب، تومورها و یا استرس پس از تروما را رد نمی‌کند. دکتر چن همچنین توضیح داد که یکی از ضعف های این مطالعه این است که بیماران تنها در پایان مطالعه مورد ارزیابی قرار می گیرند و نه در میانه آن. با توجه به پیشرونده بودن این بیماری ارزیابی و غربال بیماران در طول مدت انجام آزمایش می تواند مفید فایده باشد.
این مطالعه ای محدود، اما جالب است در راستای تقویت این عقیده است که معمولا مردان مسن دارای بویایی ضعیف 5.2 برابر بیش از دیگران مستعد ابتلا به پارکینسون هستند. دکتر پاول رایت رییس بیمارستان نورولوژی دانشگاه North Shore و مرکز پزشکی یهودیان نیویورک افزود: این مطالعه نشان داد که با وجود تفاوتهای نژادی در تایید رابطه میان ضعف بویایی و پارکینسون، این رابطه وجود دارد، هر چند از نظر آماری معنی‌دار نباشد.
دکتر رایت افزود: این مطالعه‌ای کوچک و ارزشمند است که نشان می دهد ممکن است تفاوتهای نژادی و جنسیتی در پیش بینی تشخیص بیماری پارکینسون بر اساس انجام این آزمون بویایی ساده وجود داشته باشد. هم چنین این تحقیق شواهدی نشان داد مبنی بر این که بیماری پارکینسون ممکن است زودتر از زمانی که پیشتر تصور می شد، قابل پیش بینی باشد. مطالعاتی در سطح وسیع‌تر به ما کمک می کند تا در یابیم چگونه انجام یک تست بویایی ساده می تواند دقیقا مورد استفاده های بالینی قرار گیرد.
آرتور کاپل، یک بیمار دارای پارکینسون که بیماری وی در سال 2013 توسط MRI تشخیص داده شد، توضیح می دهد که تغییرات ایجاد شده در حس بویایی خود را حدودا 8 تا 9 سال پیش حس کرده بود، و این تغییرات در عدم درک بوی گلها برای او مشهود بود. او همچنین اظهار داشت که با وجود این که غذاهای خود را با ادویه های مختلف طعم دار می کرد، طعم چندانی از آنها حس نمی کرد. ارتباط میان حواس بویایی و چشایی پیشتر نیز در مطالعات متعددی مورد تایید قرار گرفته بود.
لینک مقاله برای مطالعه بیشتر:
http://www.neurology.org/content/early/2017/09/01/WNL.0000000000004382
