اختلال حس چشایی

از دست دادن کامل حس چشایی از دست دادن نسبی حس چشایی اختلال در حس چشایی یا وجود یک حس ناخوشایند چشایی است. گیرنده های حس چشایی (جوانه های چشایی) بر روی سطح زبان متمرکز شده و بر روی کام، حلق و حنجره پخش شده است. مزه ها و بوهای مختلف توسط گیرنده های چشایی و بویایی دریافت می شوند.

چشایی و بویایی، ۲ حس بسیار نزدیک به هم هستند که گاهی ممکن است اختلال در این ۲ حس به کلی اشتباه گرفته شود. معمولا پزشکان در تشخیص بین این ۲ اختلال باید به بیماران کمک کنند.

مانند تمام قسمت های بدن، حس چشایی ما هم ممکن است بیمار شود. یکی از شایع ترین بیماری های حس چشایی، این است که شخص بدون اینکه چیزی در دهان داشته باشد، مزه ناخوشایندی را در دهانش احساس می کند. گاهی ممکن است افراد در تشخیص مزه های مختلف دچار مشکل شوند یا بعضی از مزه ها را به خوبی احساس نکنند. به ندرت هم پیش می آید که شخصی هیچ مزه ای را با هیچ شدتی احساس نکند. گاهی اوقات، اختلالات حس چشایی با سوزش زبان همراه می شود که این مشکل معمولا بین خانم های میانسال شایع تر است.

حس چشایی از حس های بسیار مهم ماست زیرا می تواند خطرات زیادی را به ما گوشزد کند. ممکن است ما مقدار کمی از یک ماده غذایی فاسد را بچشیم و با آگاهی از فساد آن، از مصرف بیشتر آن خودداری کنیم یا با چشیدن مقدار کمی از یک مایع بفهمیم که آن ماده آب نیست؛ بلکه یک ماده شوینده خطرناک است و بلافاصله از نوشیدن آن پرهیز کنیم. به عبارتی حس چشایی می تواند یک سیستم هشداردهنده برای پرهیز از خطرها باشد. اختلال حس چشایی ممکن است به شکل دیگری نیز مشکل ساز شود و سلامت عمومی بدن را تهدید کند؛ به این گونه که بعضی از افرادی که مزه غذاها را خوب احساس نمی کنند از خوردن غذا لذت نمی برند، مقدار بسیار کمی غذا می خورند و به شدت وزن کم می کنند.

از طرفی، گروه دیگری که مزه غذاها را به خوبی احساس نمی کنند، سعی می کنند با مصرف زیاد غذاها کاهش حس چشایی شان را جبران کنند و به سرعت چاق می شوند. اختلال در حس چشایی ممکن است باعث شود بعضی از افراد، مزه شیرینی ها را به خوبی احساس نکنند و برای جبرانش غذاهای خود را بسیار شیرین کنند و به بیماری های خاصی دچار شوند یا برای حس بهتر شوری غذا نمک زیادی مصرف کنند و دچار فشارخون شوند. گاهی اوقات، اختلال در احساس چشایی یا بویایی می تواند یکی از علامت های اولیه بیماری هایی مانند پارکینسون یا آلزایمر باشد بنابراین لازم است که با ایجاد هرگونه تغییر و اختلال در حس چشایی یا بویایی تان به پزشک مراجعه کنید.

علل اختلال حس چشایی:

۱- شکستگی قاعده جمجمه: اگر اولیه عصب جمجمه ای گرفتار شود، بیمار معمولاً نمی تواند بوهای معطر را استشمام کند. یافته های دیگر شامل: خونریزی از بینی، ترشح از بینی، ترشح از گوش، کبودی روی زائده ماستوئید استخوان گیجگاهی، کبودی دور چشم ها، سردرد، تهوع، استفراغ، نابینایی و ناشنوایی و کاهش سطح هوشیاری می باشد.

۲-فلج بل (فلج عصب صورتی): از دست دادن چشایی در دو سوم قدامی زبان همراه با ضعف یا فلج عضلات نیمی از صورت شایع است. طرف مبتلای صورت فرونشسته و شبیه ماسک است. علائم همراه شامل: آبریزش از دهان و اشک ریزش، کاهش یا فقدان رفلکس قرینه و اختلال در بستن پلک چشم مبتلا می باشد.

۳-سرماخوردگی: آسیب حس چشایی معمولاً به دلیل از دست دادن حس بویایی است. یافته های شایع دیگر شامل: آبریزش از بینی همراه با احتقان بینی، گلوی زخمی، سردرد، خستگی، درد عضلانی، درد مفاصل، ناخوشی و سرفه خشک و کوتاه است.

۴-زبان جغرافیایی: نواحی فاقد پرز و حاوی پرزهای رشته ای شکل روی زبان با اختلالات چشایی همراه است. نواحی مبتلا به طور مداوم در حال تغییر هستند و یک ظاهر نقشه مانند را همراه با لکه های قرمز عریان که با مرزهای سفید و ضخیم احاطه شده است ایجاد می کند.

۵- آنفلوآنزا: بیمار ممکن است کاهش حس چشایی، اختلال در حس چشایی یا هر دو به علاوه اختلال در حس بویایی داشته باشد. شکایات شایع بیمار شامل: گلوی زخمی، تب همراه با لرز، سردرد، ضعف، ناخوشی، درد عضلانی، سرفه و برخی اوقات خشونت صدا و آبریزش از بینی می باشد.

۶-سرطان بدخیم دهان: تومورهای زبان ممکن است جوانه های چشایی را تخریب کند یا به آن آسیب برساند. سایر یافته ها شامل: اشکال در جویدن، صحبت کردن و تنفس بد بو می باشد.

۷-سندرم شوگرن: آسیب حس چشایی با خشکی و سوزش چشم و درد اطراف چشم ها و زیر پلک همراه است. سایر یافته ها شامل: حساسیت به نور، آسیب بینایی، قرمزی چشم، زخم دهان، اشکال در جویدن، بلعیدن و صحبت کردن، سرفه خشک، خشونت صدا، خونریزی از بینی، پوست خشک و فلسی، کاهش تعریق، ناراحتی شکمی و پر ادراری می باشد.

۸- سندرم تالامیک: اختلال در حس چشایی پس از ضعف زودگذر نیمی از بدن و نیمه کوری سمت راست یا چپ ایجاد می شود. سپس حس به تدریج بر می گردد و درد یا افزایش حس ممکن است تجربه شود.

۹- برفک: لکه های سفید مایل به آبی یا کرم رنگ از اگزودا روی زبان، دهان یا حلق وجود دارد که باعث تغییر در حس چشایی، درد و سوزش می شود.

۱۰-التهاب ویروسی و حاد کبد: کاهش حس چشایی به طور شایعی یک تا دو هفته قبل از زردی ایجاد می شود. یافته های همراه قبل از زردی شامل: تغییر در حس چشایی، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، خستگی، ناخوشی، سردرد، ترس از نور، درد عضلات و مفاصل، گلوی زخمی و سرفه می باشد.

۱۱- کمبود ویتامین ب ۱۲: کاهش حس چشایی با آسیب حس بویایی، بی اشتهایی، کاهش وزن، ناراحتی شکمی و التهاب زبان همراه است. همچنین پوست زرد، آسیب اعصاب محیطی، تنگی نفس، تلو تلو خوردن (عدم تعادل در راه رفتن) و زوال عقل ممکن است رخ دهد.

۱۲-کمبود روی:  فقدان حس چشایی بدون دلیل ممکن است با حس ناخوشایند چشایی همراه است. سایر یافته ها شامل: حس چشایی بدون دلیل ممکن است با حس ناخوشایند چشایی همراه باشد. سایر یافته ها شامل: حس بویایی مختل، بی اشتهایی، ناخن های نرم و بدشکل، بزرگی کبد و طحال و رشد پراکنده مو می باشد